Hoe anderen dierbaren hebben geholpen?

Verhalen van mensen die hetzelfde hebben meegemaakt, kunnen handig zijn om een situatie beter te begrijpen. U leest dit omdat u wilt weten hoe u slachtoffers nog beter kunt helpen. Hieronder delen we ervaringen van mensen die steun hebben geboden toen iemand werd geconfronteerd met huiselijk geweld of overlevers die gesteund werden door een vriend. Dat kan nuttige informatie zijn voor uw eigen situatie. Vooraleer we alle ervaringen delen, willen we het verhaal van één overlever in de verf zetten.

Het enige wat ik nodig had, was…

Mijn partner klaagde altijd over “zijn lijden” en over hoe hij zich niet begrepen voelde. Bovendien had hij een kort lontje waardoor hij vaak gewelddadig was. Op de een of andere manier kreeg ik echter altijd de schuld, van alles dat mij, hem of ons overkwam. Ík moest veranderen zodat híj zich beter zou voelen. Soms wil ik dat ik op dat moment een goede vriend had. Het enige wat ik nodig had, was iemand, één iemand, die mij aansprak en vroeg of alles goed ging in mijn relatie. Iemand die mijn vertrouwen vroeg en zijn hulp aanbood.

Mijn zus helpen

Mijn verhaal gaat over mijn zus/goede vriendin. Ze zeggen altijd: “Je moet jezelf willen helpen vooraleer anderen je kunnen helpen”. Ik ben 200% akkoord met die stelling. Ik probeerde mijn zus met morele, fysieke en financiële steun te helpen om uit een toxische relatie te stappen. Ze durft de stap echter niet zetten omdat ze haar kinderen die stress wil besparen. Vooraleer slachtoffers beslissen om actie te ondernemen tegen misbruik of geweld door hun partners, moeten ze zelf volledig achter die beslissing staan en moet hun veiligheid en welzijn gegarandeerd worden. Te onthouden: Besef dat uw vriend/familielid zichzelf eerst moet willen helpen. Pas dan kunnen de eerste stappen gezet worden. Geduld is de sleutel tot succes

Een vriend helpen

“Mijn vriendin had ongeveer een jaar lang een relatie met een heel controlerende man. Voor mij leek het alsof er niets aan de hand was en ook bij haar gingen er nooit alarmbellen af omdat ze smoorverliefd waren. Na een jaar had ik een gesprek met haar omdat hij zich rot gedroeg tegenover haar – het was nooit zijn schuld, maar altijd die van haar; hij zweeg soms zelfs dagenlang zodat zij zich slecht zou voelen. Ze vertelde mij over momenten tijdens hun relatie waarop hij heel controlerend en manipulatief was. Ze zei dat ze zich dom voelt omdat ze de rode vlaggen nooit heeft gezien. Ze was bang om er een punt achter te zetten omdat ze niet wist hoe hij zou reageren. We hebben samen een plan uitgewerkt en ik steunde haar en stond voor haar klaar wanneer ze me nodig had. Ze sprak met hem af op een openbare plaats, wist wat ze wilde zeggen en zette een punt achter de relatie. Ik raadde haar ook aan om het gesprek stiekem op te nemen (gewoon voor het geval dat). Daarna zijn we samen haar spullen gaan ophalen uit zijn appartement zodat ze hem niet hoefde te zien.” Te onthouden: Het heeft tijd nodig – u kunt middelen aanreiken en tips geven, maar wees niet opdringerig. Mensen moeten zelf beslissen wat ze willen en hun eigen conclusies trekken – alleen zo kan een langetermijnbeslissing genomen worden waar mensen zich goed bij voelen.

De steun van een vriendin gaf me moed

“Op mijn donkerste dagen was de steun van een vriendin het enige dat me op de been hield. Ze bleef me aanmoedigen om hulp te zoeken, steunde me onvoorwaardelijk en bood houvast in een woelige situatie. Dat alles was zo belangrijk voor mij. Op een dag waagde ik de sprong en verliet mijn gewelddadige partner. Het was niet gemakkelijk en zonder de hulp van mijn vriendin zou ik nu niet zo positief in het leven staan en daarvoor zal ik haar eeuwig dankbaar zijn.” Te onthouden: Blijf als vriend gedurende het hele proces steun bieden

Geholpen worden

“Een aantal jaar geleden hielpen enkele vrienden mij om uit een gewelddadige relatie te stappen. Het heeft lang geduurd, heel lang; als ik erop terugkijk zelfs té lang. Wat ik echt op prijs stelde, was het luisterend oor van mijn vrienden. Ze luisterden ALTIJD en zorgden ervoor dat ik mezelf niet verloor.” Te onthouden: Onderschat het belang van luisteren nietWil u uw verhaal delen? E-mail het naar team@chayn.co of stuur het via Facebook.

Niet enkel het luisterend oor is belangrijk

Iemand die slachtoffer is van geweld of misbruik kan daar vaak moeilijk met andere mensen over spreken. Ze kunnen bang zijn dat mensen hen zullen veroordelen en beschuldigen van liegen. Ze kunnen zich gedwongen voelen om te bewijzen dat ze de waarheid vertellen of ze kunnen zich schamen voor hun gewelddadige relatie. Er bestaan verschillende vormen van misbruik (lichamelijk, verbaal, psychologisch, emotioneel, seksueel) en voor iemand die ermee geconfronteerd wordt, is het vaak moeilijk om het probleem te erkennen. Die erkenning is noodzakelijk om uit de relatie te kunnen stappen. Praten over hun situatie, zelfs als dat hen verward, is een manier om te uiten dat de dingen niet lopen zoals ze zouden moeten lopen. Hoe u als vriend luistert naar die verhalen is enorm belangrijk.

Tips

Luister geduldig. Onderbreek hen niet en dring uw eigen mening niet op. Het is logisch dat u dat wilt doen omdat u hen zo snel mogelijk uit die situatie wilt halen. U loopt echter het risico dat ze volledig dichtklappen en u in de toekomst niet meer in vertrouwen nemen.

• Wees geduldig en respecteer dat ze tijd nodig hebben om hun verhaal te vertellen. Uw vriend is misschien niet klaar om alles op tafel te leggen tijdens het eerste gesprek.
• Wees gevoelig voor de omgeving waarin u het gesprek aangaat. Doe dat op een rustige plek die neutraal genoeg is zodat ze niet bang zijn om over lastige thema’s te praten. Uw vriend wil er misschien niet over spreken in het openbaar. Kies dus eventueel voor een wandeling of een andere activiteit, bijvoorbeeld samen koken. Praten gaat soms gemakkelijker als u niet gewoon tegenover elkaar aan tafel zit.
• Oordeel niet. Uw mening is belangrijk maar uw vriend mag niet het gevoel hebben dat u een oordeel velt. Zorg ervoor dat ze vrij kunnen spreken. Probeer hen met open vragen aan te moedigen om hun situatie te bespreken en hun ervaringen te delen. U kan bijvoorbeeld vragen “Hoe gaat het met jou?” of zeggen “Ik zou graag weten wat er aan de hand is. Wil je dat met mij delen?”. U kan ook altijd inpikken op wat ze zeggen met zinnen als “Het lijkt erop dat je…” of “Bedoel je dat…”. Probeer vragen te vermijden die uw vriend het gevoel geven dat hij verantwoording moet afleggen, zoals vragen die beginnen met “waarom…?”.
• Luister en let op met wat u zegt. Vergeet niet dat ze nog altijd gevoelens kunnen hebben voor hun partner. Als u die persoon in diskrediet brengt, kan het zijn dat uw vriend in de verdediging gaat en/of dichtklapt.
• Probeer te weten te komen of uw vriend in gevaar is. Luister aandachtig naar wat u vriend vertelt. Probeer in te schatten of ze gevaar lopen, maar zaai geen paniek of angst. Op het einde van deze gids vindt u informatie over de signalen waarop u moet letten.
• Praat regelmatig met uw vriend. Laat niet te veel tijd tussen de momenten waarop u met uw vriend over de situatie spreekt. Wees niet intrusief, maar probeer een veilige haven te creëren waarin ze in alle vertrouwen hun verhaal kunnen vertellen.
• Raad uw vriend aan om met andere mensen te spreken, maar alleen als dat veilig is. Om het risico te beperken, is het belangrijk dat ze gevoelige informatie enkel delen met mensen die ze kunnen vertrouwen, vooral als de mensen over wie ze twijfelen banden hebben met de dader of zijn familie. U kan testen of mensen te vertrouwen zij door hen een klein, onschuldig geheim toe te vertrouwen en af te wachten of ze het kunnen bewaren. Als dat niet lukt, weet uw vriend ook dat die persoon onbetrouwbaar is. Als u merkt dat familie, vrienden en collega’s uw vriend steunen, dan kan u uw vriend aanmoedigen om een vertrouwensnetwerk op te bouwen. Zo krijgen slachtoffers de steun en bescherming die ze nodig hebben.
• Praat met iemand. Als uw vriend u in vertrouwen heeft genomen, zal u ook zelf ondersteuning nodig hebben. Terwijl u uw vriend helpt, mag u zeker ook uw eigen mentale gezondheid niet vergeten. U kan zich gefrustreerd en machteloos voelen als u de situatie alleen probeert op te lossen.
• Kies de persoon met wie u spreekt zorgvuldig. Spreek met iemand die u kan vertrouwen en die u advies kan geven over wat u moet doen. Spreek niet met iemand die een goede band heeft met uw vriend of iemand in wie zij geen vertrouwen hebben
• Spreek niet over de situatie met de partner van uw vriend. U kan het probleem niet oplossen door te bemiddelen tussen vriend en partner. Wat uw vriend u heeft verteld, mag u niet doorspelen aan de partner. Dat kan uw vriend in gevaar brengen en de situatie nog lastiger maken. Bovendien kan u het vertrouwen van uw vriend verliezen.
• Vergeet niet dat u professionele hulp kan zoeken. Een vriend in een gewelddadige relatie steunen, kan zwaar op u wegen. Onthoud dat het niet uw schuld is als u er niet in slaagt het probleem op te lossen. Er bestaat een waaier aan professionele netwerken die mensen in gewelddadige relaties helpen. U kan met hen over uw gevoelens praten en advies vragen. Ze bieden hulp aan mensen in zowel heteroseksuele als homoseksuele relaties. We beseffen dat die organisaties misschien niet bestaan bij u in de buurt of moeilijk toegankelijk zijn. Dat is uiteraard een lastige situatie, maar juist daarom bestaan er ook online tools, zoals online counseling of chatrooms. Surf bijvoorbeeld even naar 7 Cups of Tea of bekijk de links op het einde van deze gids.

Bij Chayn bieden we platformen aan om wereldwijd mensen te helpen die slachtoffer zijn van huiselijk geweld. Bezoek bijvoorbeeld onze websites Chayn Pakistan, Chayn India, Chayn Italia en ons platform Supernova Project voor informatie over huiselijk geweld in LGBTQIA+-relaties en organisaties bij u in de buurt. Vergeet niet dat u de situatie zelf niet kunt oplossen. U staat buiten de relatie en hebt dus geen controle op wat er gebeurt. Dat kan frustrerend zijn en kan u het gevoel geven dat u niets doet om te helpen. Onthoud dat het vooral belangrijk is om uw vriend te steunen en te luisteren. Daar halen ze het meeste kracht uit.

Tips

• Laat hen weten dat ze niet de enige zijn in deze situatie! Wat hen overkomt, is uiteraard onaanvaardbaar, maar heel wat mensen hebben iets gelijkaardigs meegemaakt en zijn dat te boven gekomen.
• Veroordeel uw vriend niet.Vergeet niet dat misbruik voorkomt in alle socio-economische en politieke lagen van de samenleving. We worden er allemaal mee geconfronteerd.
• Elke situatie is uniek, hoewel bepaalde patronen vaak terugkeren. Er bestaat geen universele oplossing die werkt bij elk geval van misbruik. Respecteer dat elke situatie anders is. Vergelijk de situatie van uw vriend niet met andere gevallen. Ze kunnen immers het gevoel krijgen dat ze niet ernstig worden genomen of dat u hun situatie bagatelliseert.
• Maak duidelijk dat u hen gelooft. Uw vriend zal u misschien niet in vertrouwen nemen als u twijfelt aan zijn verhaal. Vergeet niet dat het heel wat moed vergt om te spreken over de situatie. U moet uw vriend vertrouwen zodat zij u kunnen vertrouwen.
• Let erop dat uw mening geen oordeel wordt. Zeg bijvoorbeeld niet: “Ik had niet verwacht dat jij zoiets zou laten gebeuren!”
• Ga er niet van uit dat geweld en misbruik altijd in twee richtingen werkt. Dat wordt vaak verondersteld bij relaties tussen mensen van hetzelfde geslacht omdat beide partijen ongeveer even sterk zijn en misbruik van beide kanten daarom waarschijnlijker zou zijn. Die redenering klopt uiteraard niet. Wees u bewust van alle onbewuste veronderstellingen die u maakt zodat u die kunt weerleggen. Heb vertrouwen in wat uw vriend vertelt en ga er niet van uit dat u wel beter weet. Slachtoffers van misbruik leggen de schuld vaak bij zichzelf en kleineren zichzelf. U helpt hen niet door te twijfelen aan hun verhaal.
• Vergeet niet dat het onmogelijk om de situatie helemaal alleen op te lossen. Slachtoffers moeten zelf beslissen wanneer en hoe ze uit de relatie stappen. Als ze dat niet doen, kan dat bij u tot frustratie leiden. Veroordeel hen daarvoor niet en dwing hen ook niet om een punt te zetten achter de relatie. Respecteer uw vriend en de tijd die ze nodig hebben. Probeer de situatie niet zelf op te lossen want dat kan alleen uw vriend. U moet vooral voor hen blijven klaarstaan en een luisterend oor bieden wanneer dat nodig is.
• Geef uzelf niet de schuld als uw vriend niet uit de relatie stapt. Het is een moeilijke beslissing die vaak heel wat tijd vraagt. Blijf hen steunen en wees hun veilige haven waar ze in vertrouwen over hun situatie kunnen spreken. Om wat afstand te kunnen nemen van de situatie en uiteindelijk te ontspannen, hebben ze uw hulp en steun broodnodig.
• Probeer vooral te praten over hoe uw vriend zich voelt. Vaak krijgen slachtoffers van misbruik de schuld voor hun situatie en worden hun gevoelens genegeerd. Help hen om hun eigen gevoelens te begrijpen en om hen te doen inzien dat het niet hun schuld is.
• Help hen om de situatie te begrijpen en correct te interpreteren. Probeer uw vriend te doen praten over de momenten waarop hun partner gewelddadig was of hen misbruikte. Vraag hen naar de situaties waarin hun partner hen controleerde en dwong tot bepaalde zaken. Help hen om gevoelens van feiten te onderscheiden. Te vaak worden woorden als ‘liefde’ en ‘passie’ gebruikt om het gedrag te verantwoorden.
• Vraag hoe u hen kan helpen. Maak geen veronderstellingen over wat uw vriend nodig heeft, maar stel de vraag. Uw vriend weet misschien zelf wel op welke vlakken hij uw hulp kan gebruiken.
• Help hen om het machtsonevenwicht dat typisch is voor relaties met misbruik te begrijpen. Geeft uw vriend vaak toe om de partner te behagen? Kijkt hun partner op hen neer? Gedraagt uw vriend zich anders om de partner te behagen? Spreken ze niet meer af met vrienden om hun partner een goed gevoel te geven? Help hen beseffen dat ze hun partner nooit tevreden zullen kunnen stellen en hun eigen identiteit zullen verliezen. Biderman’s Chart of Coercion is een handige tool om misbruik te herkennen. Voor mensen uit de LGBTQIA+-gemeenschap is het vaak lastig om misbruik in hun relatie aan te kaarten. Dat komt omdat het niet de standaardsituatie is waarin we horen over misbruik. In het Supernova Project wordt uitgelegd welke vormen misbruik kan aannemen in LGBTQIA+-relaties. Dat kan helpen om misbruik te herkennen.
• Help hen om het machtsonevenwicht dat typisch is voor relaties met misbruik te begrijpen. Geeft je vriend vaak toe om de partner te behagen?
• Praat geweld en misbruik niet goed. Wees voorzichtig zodat u hen niet bang maakt, maar erken geweld en misbruik wel voor wat ze zijn. Geen enkele emotie verantwoordt geweld of misbruik.
• Maak duidelijk dat verslavingen geen excuus zijn. Het gebruik van drugs, alcohol en geneesmiddelen is in geen enkele situatie een excuus voor geweld en misbruik.
• Er bestaat geen excuus voor gewelddadig gedrag! Een moeilijk verleden of lastige omstandigheden kunnen het gedrag misschien ergens wel verklaren, maar mogen het zeker niet verantwoorden.
• Benadruk de sterke eigenschappen en mogelijkheden van uw vriend. Slachtoffers van geweld en misbruik voelen zich vaak machteloos en overweldigd. Door hulp van buitenaf kunnen ze zich minder alleen voelen en beseffen dat ze niet waardeloos zijn, zelfs als hun partner hen dat gevoel gaf. Doe hen inzien dat ze de controle over de situatie kunnen terugnemen en dat ze hun eigen verhaal kunnen schrijven. Als ze bang zijn dat ze niet genoeg bewijzen hebben van het misbruik om hun familie/de bevoegde instellingen te overtuigen, kunnen ze ‘How to build your own domestic violence case without a lawyer’ raadplegen. Daarop vindt u tips en templates over hoe u bewijsmateriaal moet verzamelen en documenteren.
• Als u denkt dat dat nuttig kan zijn, neem hen mee naar een vrouwenopvang, inloopcentrum of het huis van iemand bij wie ze zich veilig voelen.
• Help uw vriend om een alternatieve woonplaats te vinden, vooral als ze weg moeten bij hun partner of als u denkt dat ze gevaar lopen.
• Spreek met uw vriend over uw eigen ervaringen met geweld of misbruik in een relatie, als u denkt dat dat kan helpen en als u zich daar comfortabel bij voelt. Het kan ervoor zorgen dat ze zich minder schamen voor hun situatie. Gendergerelateerd geweld en geweld in relaties tussen mensen van hetzelfde geslacht zijn een algemeen probleem. Het probleem erkennen, ervaringen uitwisselen en elkaar steunen zijn de belangrijkste wapens in de strijd tegen misbruik.

Als ze kinderen hebben

• Herinner hen eraan, zonder hen het gevoel te geven dat ze een ‘slechte ouder’ zijn, dat een gewelddadige ouder het welzijn van kinderen negatief beïnvloedt. Als er kinderen in het spel zijn, is het veel lastiger om uit de relatie te stappen en het contact met de ander te verbreken. Vaak gebruiken daders de kinderen als ‘chantagemiddel’ om hun partner onder de duim te houden. Soms gebeurt dat zelfs nadat er een punt werd gezet achter de relatie.
• De gewelddadige situatie zal de kinderen sowieso tekenen, zelfs als zij niet mishandeld worden. De lijn tussen slachtoffers geen schuld aanpraten en hen doen beseffen welk effect de situatie heeft op de kinderen is heel dun. Als er kinderen in het spel zijn, is het nog belangrijker dat u uw vriend helpt om uit de relatie te stappen. Probeer hen te doen inzien dat ze hun kinderen daardoor geen ouder ontnemen, maar hen juist redden van een leven in angst.
• Het is weinig waarschijnlijk dat kinderen liegen als ze spreken over geweld en misbruik bij hen thuis. Voor hen is het misschien makkelijker om over zulke thema’s te praten. Luister dus goed naar hen!
• Afhankelijk van de nationale wetgeving (bv. over voogdij) en hun eigen situatie, kunnen ze beslissen om toch bij hun partner te blijven. Aan die keuze kunt u niets veranderen. Je kan hen enkel adviseren over hoe ze het best met het dagelijks trauma omgaan en hoe ze hun kinderen kunnen ondersteunen.

De NSPCC (liefdadigheidsorganisatie voor kinderen in het Verenigd Koninkrijk) biedt een soort van chatdienst aan waar kinderen en jongeren hun ervaringen kunnen delen en steun kunnen vinden. Misschien bestaan zulke organisaties ook in andere landen. Kinderen kunnen via die fora spreken over hun eigen situatie en leren uit gelijkaardige ervaringen van andere kinderen.

Zeg niet

• “ …. Wat? Oké! Ik bel mijn neef en we gaan dat varkentje even wassen!”
• “… Ga weg! Echt?! Ze lijken zo lief!”
• “… Echt? En jij bent normaal zo sterk!”
• “… Je bent dom geweest.”
• “… En je hebt gewoon niets gedaan?”
• “… Wat dacht je nu eigenlijk?”
• “… Ik zou dat niet gedaan hebben.”

En het belangrijkste: Spreek niet met anderen over uw vriend en de situatie zonder de toestemming van uw vriend. Zelfs als u denkt dat u gewoon probeert te helpen, is het heel belangrijk om hun privacy te respecteren. Uw vriend moet u volledig kunnen vertrouwen!

Als ze teruggaan naar de dader

Het kan zijn dat u uw vriend helpt om uit een gewelddadige relatie te stappen, maar dat ze na een paar maanden, weken of zelfs jaren teruggaan naar hun partner. We moeten slachtoffers van misbruik goed ondersteunen. Daarom is het belangrijk om te begrijpen welke factoren mensen doen terugkeren naar een relatie die lichamelijk of psychologisch schadelijk is. Liefde – dat is vaak moeilijk te begrijpen voor vrienden en familie. Hoe kan je verliefd zijn op iemand die je misbruikt? Er is zelden sprake van misbruik in het begin van een relatie. In de beginperiode zal uw vriend op een roze wolk hebben gezeten, toen de dader charmant, attent en lief was. Die liefdevolle periodes kunnen tijdens de relatie afgewisseld worden met gewelddadige momenten. Een liefdesband is vaak moeilijk te breken, zeker als er kinderen in het spel zijn Kinderen – daders overtuigen slachtoffers er vaak van dat ze waardeloos en een slechte ouder zijn. Ze krijgen de hele tijd te horen dat ze hun kinderen nooit meer zullen zien als ze hun partner verlaten. Dat kan een leugen zijn, maar daders kunnen hun slachtoffers emotioneel en mentaal manipuleren totdat ze alles geloven. Sommige mensen denken bovendien dat het gezin heilig is. Ze kunnen ook van mening zijn dat het best is om te vermijden dat kinderen met slechts één ouder opgroeien, steeds van school moeten veranderen en ver van huis gaan wonen. Financiën – overlevers van misbruik krijgen vaak geen toegang meer tot hun bankrekeningen en worden gedwongen om ontslag te nemen. Als ze uit de relatie stappen, hebben ze dus geen financiële stabiliteit meer. Terugkeren naar hun partner is dan vaak beter dan dakloos blijven. Kinderen maken de situatie uiteraard nog moeilijker. Geestelijke gezondheidsproblemen – het trauma van lichamelijke en/of emotionele mishandeling kan bij uw vriend geestelijke gezondheidsproblemen veroorzaken zoals Post Traumatische Stress Stoornis (PTSS) en depressie. Die problematiek kan de partner van uw vriend gebruiken om hen te manipuleren. Ze kunnen hen bijvoorbeeld noodzakelijke medicijnen ontzeggen of hun hulp onmisbaar maken.

Wat kunt u doen?

U hoopt misschien dat u een “oplosser” kunt zijn door steun te bieden, maar gewelddadige relaties zijn erg ingewikkeld. De situatie ‘oplossen’ is dus vaak niet zo makkelijk. Laat dat u vooral niet ontmoedigen, maar leg ook niet te veel druk op uw vriend of op uzelf. Vaak voelen mensen zich in zulke situaties hopeloos, machteloos en depressief, maar u bent sterker dan die gevoelens!

Wees geduldig

Na één poging kunnen ze erin slagen om hun partner te verlaten, maar dat kunnen er ook tien zijn. Hoeveel pogingen er ook nodig zijn, blijf sterk voor uw vriend. Wees er voor hen op het moment dat ze de moed vinden om uit de relatie te stappen.

Wees lief

Slachtoffers van misbruik kennen waarschijnlijk weinig liefde in hun dagelijks leven. Zet hun positieve punten in de verf om hun zelfvertrouwen een boost geven en hen vertrouwen te geven om uit de relatie te stappen.

Geef niemand de schuld

Een vriend steunen die steeds terugkeert naar een gevaarlijke relatie kan traumatisch zijn voor familie en vrienden die zich hulpeloos, overstuur of zelfs boos voelen. Hoe u zich ook voelt, probeer te begrijpen dat het trauma en het misbruik (zoals hierboven geschetst) de redenen zijn waarom uw vriend terugkeert naar de relatie. Als we dat alles in ons achterhoofd houden, kunnen we een betere vriend zijn. We kunnen hen misschien zelfs helpen om voorgoed uit de relatie te stappen of er beter mee om te gaan.

Een veiligheidsplan opstellen voor thuis

Uw vriend is slachtoffer van lichamelijk misbruik en begint stilletjesaan te beseffen dat de situatie waarschijnlijk niet meer zal veranderen. Als ze nog niet beslist hebben om hun partner voorgoed te verlaten, kan u hen tips geven om fysiek geweld zoveel mogelijk te vermijden. U kan hen volgende vragen stellen over hun thuis: Slachtoffers van lichamelijk misbruik kunnen tegelijkertijd ook op andere manieren mishandeld worden. Ze beseffen misschien al dat de situatie nooit ten goede zal veranderen.

Als ze nog niet beslist hebben om hun partner voorgoed te verlaten, kan u hen tips geven om fysiek geweld zoveel mogelijk te vermijden. U kan hen volgende vragen stellen over hun thuis:

• Hoe kan je je thuis veiliger voelen?
• Heb je een kamer waarin je je kan opsluiten bij een noodgeval?
• Kan je de kamer waarin de meeste gewelddadige momenten plaatsvinden (bv. keuken, slaapkamer) herinrichten zodat je niet klem komt te zitten tussen de meubels?
• Zijn er nooduitgangen in het huis die je zou kunnen gebruiken?
• Kan je mogelijks gevaarlijke voorwerpen ergens verstoppen?

U kan ook voorstellen dat ze een noodtas maken. Dat is een tas met cash geld voor een hotel of een taxi, kleren en belangrijke documenten zoals een identiteitskaart, paspoort, huwelijksakte, geboorteakte… Kies misschien voor kopieën in plaats van voor de originele documenten om argwaan te vermijden. Die tas kan uw vriend dan ergens verstoppen of bij een vertrouwenspersoon (zoals uzelf) leggen. U kan met uw vriend een codewoord, -zin of -daad afspreken dat/die jullie enkel kennen. Dan kan je vriend aangeven wanneer ze in gevaar is en hulp nodig heeft. Het moet iets heel alledaags zijn om geen argwaan te wekken bij andere mensen.

We hebben het al gezegd, maar het is belangrijk dat uw vriend over volgende zaken heeft nagedacht als ze overwegen om hun partner te verlaten. De lijst is niet volledig en zal constant aangevuld worden met tips van overlevers!

• Informatie inwinnen over scheidingen, beschermingsbevelen en voogdijwetten en hun handhaving. Meer informatie kan u vinden op Chayn Pakistan en Chayn India. Ook lokale vrouwenorganisaties kunnen u advies geven over welke stappen u moet zetten.
• Als uw vriend beslist om te verhuizen, zullen ze op een moment dat hun partner niet aanwezig is hun spullen moeten gaan ophalen. Dat doen ze best samen met iemand die ze vertrouwen.
• Als uw vriend beslist om in het huis te blijven wonen, moeten ze dat huis misschien beter beveiligen, bijvoorbeeld door de sloten te veranderen of extra sloten te plaatsen.
• Een familielid of vriend (u bijvoorbeeld) zou even bij uw vriend moeten gaan wonen.
• De kinderen van uw vriend zouden het adres en telefoonnummer van uw vriend uit het hoofd moeten kennen. Ze zouden ook het nummer moeten van buiten leren van een vertrouwenspersoon of organisatie die ze kunnen contacteren bij een noodgeval.
• Uw vriend zal misschien moeten veranderen van telefoon of van telefoonnummer.
• Denk na over manieren waarop u de veiligheid van de kinderen kunt waarborgen wanneer uw vriend niet thuis is.
• Plaatsen waar uw vriend regelmatig komt, veranderen (bv. winkels, bidplaats, werkplek), alsook de routes naar die plaatsen. Dat is vooral belangrijk als de partner die plekken kent en als die gemakkelijk toegankelijk zijn.

Onderneem niets zonder de uitdrukkelijke toestemming van uw vriend of zonder rekening te houden met de bredere sociale en maatschappelijke situatie. Zorg dat u veilig bent!

Goede vriend: Iedereen die niet oordeelt en luistert naar mensen, ongeacht hun seksuele geaardheid, genderidentiteit en keuzes. Vrouwenopvang: Een plek waar vrouwelijke slachtoffers van geweld en misbruik terecht kunnen. Er wordt naar hen geluisterd en ze krijgen bescherming zodat ze het geweld leren erkennen en begrijpen. Een vrouwenopvang moet een plaats zijn waar vrouwen kunnen openbloeien, weg van alle sociale druk. Het is de eerste stap in de richting van een leven zonder geweld en misbruik. Veilige haven: Een plek waar mensen tot rust kunnen komen en zichzelf kunnen zijn zonder dat ze zich oncomfortabel, veroordeeld of onzeker moeten voelen. Voor die personen is het een veilige plek, ongeacht hun afkomst, nationaliteit, sociale klasse, genderidentiteit, seksuele geaardheid, culturele achtergrond, religieuze overtuiging, leeftijd en mentaal of fysiek welzijn. Wat mensen als veilig beschouwen, zal afhangen van hun achtergrond en ervaringen. Aan mensen die hulp nodig hebben, moet dus gevraagd worden of ze zich wel veilig voelen. Spiraal van geweld: Alle manieren waarop iemand zijn partner kan ondermijnen, bijvoorbeeld door hen het gevoel te geven dat ze zwak, hulpeloos en afhankelijk zijn en hoe die manieren samengaan en elkaar versterken. Het proces bestaat uit zeven fasen: intimidatie, isolatie, devaluatie, segregatie, lichamelijke en seksuele agressie, kinderen gebruiken als chantagemiddel. De volgorde kan anders zijn en de fasen kunnen een verschillende duurtijd hebben. De fasen kunnen afgewisseld worden met rustige momenten. Op die manier probeert de dader de overlever nog meer te verzwakken en te isoleren. Daarover kan u meer informatie vinden op het einde van deze gids. Gendergerelateerd geweld: Volgens de Verenigde Naties, elke daad van geweld op basis van gender die resulteert of kan resulteren in lichamelijke, seksuele of psychologische schade aan of lijden van vrouwen en meisjes, met inbegrip van de dreiging van dergelijke gewelddaden, dwang of willekeurige vrijheidsberoving, ongeacht of dit plaatsvindt in het openbaar of de privé-sfeer. Het kan van korte of van lange duur zijn en kan uitgebreid worden tot lichamelijke, psychologische, emotionele, existentiële en materiële schade. Geweld kan niet gelinkt worden aan een bepaalde sociale, economische, culturele, nationale of religieuze situatie. Het is een fenomeen dat alle lagen van de bevolking treft. Het kan voorkomen en gevoed worden in eender welke omgeving. Gendergerelateerd geweld houdt vaak in dat het vertrouwen van de vrouw wordt misbruikt, bijvoorbeeld in liefdesrelaties of op de werkplek. Geweld tussen mensen van hetzelfde geslacht: Geweld in relaties tussen twee mannen of twee vrouwen. Dat soort geweld is vaak ‘onzichtbaar’ omdat de samenleving zulke relaties maar moeilijk aanvaardt. Bovendien moeten ze hun relatie steeds verdedigen tegen onverdraagzaamheid, homofobie, lesbofobie, transfobie en seksisme. Dat maakt het nog lastiger om openlijk te spreken over partnergeweld. Ze vrezen immers dat ze nog maar eens zullen lastiggevallen worden omwille van hun seksuele geaardheid en keuzes. Die spiraal van geweld is een proces dat geïnternaliseerd wordt door machtssystemen en dat zich voordoet ongeacht het geslacht. Ongeacht hun seksuele geaardheid worden mensen slachtoffer van geweld. Iemand die te maken krijgt met geweld in een lesbische relatie ondergaat geweld op drie manieren: in de relatie zelf, in een lesbofobe en seksistische cultuur die hen zowel begeert als verwerpt en door het feit dat de maatschappij weigert om geweld in lesbische relaties te erkennen. Het is ieders verantwoordelijkheid om geweld tussen mensen van hetzelfde geslacht te erkennen en te bestrijden!

Handige links

Wat is huiselijk geweld en hoe uit het zich: ​http://chaynpakistan.org/am-i-being-abused/what-is-domestic-violence/​ Misbruik in queerrelaties ​http://supernovaproject.org/index.php/queer-abuse/​ One Love – geweld in relaties definiëren: Een korte samenvatting van 10 belangrijke tekenen van misbruik: ​http://www.joinonelove.org/define_10_signs​ Hoe kindermisbruik en -verwaarlozing herkennen: Gids van de NSPCC (liefdadigheidsorganisatie voor kinderen in het Verenigd Koninkrijk): ​https://www.nspcc.org.uk/preventing-abuse/signs-symptoms-effects/​ Hoe manipulatie herkennen en ermee omgaan: samengesteld door overlevers ​https://chayn.gitbooks.io/manipulation-is-abuse/content/​ Informatie over hoe u uit de relatie kunt stappen: Help uw vriend de nodige hulp te vinden om uit de relatie te stappen Online counselling en chatroom voor emotionele steun verleend door niet-professionals ​http://www.7cups.com/​ Hoe zichzelf online beschermen: Doe-het-zelf-gids over online privacy – basis ​https://chayn.gitbooks.io/basic-diy-online-privacy/content/en/​ Hoe zichzelf online beschermen: Doe-het-zelf-gids over online privacy – gevorderd ​https://chayn.gitbooks.io/advanced-diy-privacy-for-every-woman/content/securing-your-connections.html​ Hoe een zaak starten tegen huiselijk geweld zonder advocaat ​https://chayn.co/how-to-build-your-own-case/​​

Bedankt aan Cagne Sciolte

Deze gids is tot stand gekomen door een reeks collectieve discussies in de ‘Cagne Sciolte’, een sociaal centrum in Rome (Italië). Hun onderzoekscentrum voert onderzoek naar gendergerelateerd geweld en geweld in relaties tussen mensen van hetzelfde geslacht. De Cagne Sciolte groep besliste om tijdens hun algemene vergaderingen en interne workshops te bespreken wat de beste manieren zijn om om te gaan met geweld in relaties. Die informatie werd dan later verwerkt door vrijwilligers van Chayn. Het is onmogelijk om alle vrijwilligers te bedanken die meegewerkt hebben aan de gids. Toch mogen Paula, Zoe, Jenny Louise, Nooreen, Saheli, Kristin en Chayn Italië even in de bloemetjes gezet worden. Zij hebben hun hart en ziel gelegd in het maken van deze gids.